خبرگزاری «حوزه» در گفتگو با تنی چند از فعالان عرصه هنر هفتم سهم سینما و هنرمندان در مبارزه با خرافه های چهارشنبه سوری را بررسی کرده است.

فرهنگسازی با زبان هنر در کشور ما یکی از شعارهای اصلی در عالم هنر به ویژه سینماست، اما همانگونه که از نام آن مشخص است، تنها در حرف شاهد این ادعا هستیم و کمتر دیده‌ایم سینما سبب فرهنگسازی در جامعه شود، البته این وضعیت در دهه 60 تا حدودی متفاوت بود و برخی فیلم‌ها درمخاطبان تاثیرگزار بودند، اما سال‌هاست چنین امری در سینما به ندرت رخ می دهد، دیگر در سینمای ما فیلم‌هایی چون «توبه نصوح» یا «زنگها» ساخته نمی شود تا تلنگری برای تماشاگران باشد.

*سینما درگیر شعار زدگی شده است

متاسفانه این روزها سینما درگیر شعار زدگی شده، و تنها وسیله‌ای برای سرگرمی است و برای فرهنگسازی نقش موثری ندارد، جدا از این تفکر گسترده، معدود فیلمهایی نیز هستند که سعی شده با سیاه‌نمایی که از جامعه می‌شود، آب به آسیاب جشنواره‌های خارجی بریزند تا به نوعی با خوشحال کردن آنها جایزه‌ای را همچون صدقه از چشم آبی‌ها بگیرند.

*انتظار فرهیختگان از سینما

وضعیت نابسامان موجود در سینما در شرایطی است که در جامعه ما موضوعات مختلفی وجود دارد که انتظار می‌رود با پرداختن به آنها، بسیاری از معضلات اجتماعی از بین برود. مثلاً این روزها خرافه چهارشنبه سوری به معضلی تبدیل شده که باید هر اندیشمند و صاحب هنری برای زدودن این بلای جامعه سوز به وظیفه خود عمل کند.

سنت غلط «چهارشنبه سوری» که هیچ توجیح منطقی و تاریخی را نمی توان برای آن پیدا کرد، هرچند برخی از افراد سعی می کنند، با طرح این مطلب که این سنت غلط، ریشه در گذشته‌های دور دارد و ایرانیان باستان به آن پایبند بوده‌اند آن را به عنوان یک سنت ملی تبدیل کنند، این کار باعث رواج خرافاتی شده که هیچ توجیح منطقی برای آن نمی‌توان پیدا کرد. واقعاً جای این سئوال باقی است آیا اعتقاد به پریدن از روی آتش برای رفع مریضی و بلا در شأن ملت فهیم ایران است؟!

این گزارش درصدد آن است که بگوید، در سینمای ما تا به امروز چند فیلم با محوریت این سنت غلط ساخته‌ایم تا با روشنگری سد راه این خرافه شویم؟ مسلما جواب هیچ است و ما فیلمی با این محوریت نداشته‌ایم، البته کارهایی چون «چهارشنبه سوری» تولید شده  که تنها در نام به این موضوع پرداخته، اما اسم فیلم محور کار نیست. چند کار دیگر هم بوده‌اند که در آن صحنه‌هایی از چهارشنبه سوری وجود داشته، اما به هیچ وجه محوریت قصه را شکل نداده است.

برای اینکه در این بحث به نکات  جدیدتری دست یابیم به چند اظهار نظر کوتاه از اهالی سینما درباره «چهارشنبه سوری» اشاره می‌کنیم.

*سهم سینما در خرافه زدایی

ابراهیم اصغری کارگردان فیلم‌های دفاع مقدس درباره این سنت غلط اعتقاد دارد؛ رواج خرافه از روی ناآگاهی اشاعه پیدا می کند، چهارشنبه سوری یکی از آنهاست، بنابراین باید با آگاه سازی مردم زمینه‌ای فراهم آورد تا این سنت غلط از بین برود. مطلب دیگر اینکه در تفکر اسلامی به هیچ وجه توجه به خرافه پسندیده شمرده نشده، بلکه بارها مذموم نیز شناخته شده و نباید اجازه داد کشور ما در این دامها گرفتار آید.

*بی توجهی به خرافات پسندیده نیست

وی ادامه داد: سینمای ایران همیشه ادعا فرهنگسازی داشته، اما چگونه می‌شود با گذشت بیش از 35 سال، هنوز هیچ فیلمی درباره موضوعات خرافی چون چهارشنبه سوری تولید نشده باشد، این مطلب نشان می‌دهد که هنوز اهمیت این دست موضوعات به درستی برای اهالی سینما مشخص نشده تا آنها بدانند با کارهای خود تا چه حد قادرند سد راه خرافات باشند.

حمید بهمنی، دیگر فیلمساز سینمای ایران نیز درباره این موضوع چنین توضیح داد: تصور غلط و رایج در بین اهالی اندیشه این است که بهترین راه مقابله با خرافه‌هایی چون «چهارشنبه سوری» بی توجهی به این قبیل رفتارهاست. گفتاری که به نظرم به هیچ وجه درست، نیست، زیرا هر اندازه در این حوزه کم کار باشیم، شبکه‌های مختلف خارجی با برنامه‌های خود سعی می‌کنند به این قبیل رفتارهای غلط، دامن زنند و اطلاعات غلط به مردم دهند.

*تلویزیون هم کاری نکرده است

رضا توکلی بازیگر سینما و تلویزیون هم درباره این سنت غلط معتقد است: تلویزیون معمولا در برنامه‌های خبر گونه خود، سعی می‌کند مردم را با خطرات چهارشنبه سوری آشنا کند، اما این شکل از اطلاع رسانی معمولا جذابیت لازم را برای تماشاگر دارا نیست، پس توصیه این است با برنامه‌های نمایشی و ترکیبی به بحث خرافه و پوچ بودن این قبیل رفتارها آشنا شوند تا به نوعی تحت تاثیر برخی القائات دروغ افراد مغرض قرار نگیرند.

این بازیگر ادامه داد: مطلب دیگر بحث امنیتی این رفتار ناشایست است. در سه‌شنبه آخر سال به واقع اکثر شهرهای تهران فضایی وحشتناک پیدا می‌کنند، چون صدای ترقه‌ها و آتش افروزی‌ها آسایش را از مردم سلب کرده است، حتی در مواقعی باعث به خطر افتادن افراد زیادی شده است، چون عملا هرکس در این شب بیرون بیاید سالم برگشتنش به منزل مشخص نیست. برای همین از نهادهای امنیتی می‌خواهیم در مقابل چنین کارهایی برخورد محکمی داشته باشند.

انسیه شاه حسینی، کارگردان سینما هم به عنوان آخرین سینماگری که در این گزارش از نظرش استفاده شد، گفت: این رفتاری که از سوی برخی جوانان مشاهده می‌شود، هیچ ربطی به شادی کردن ندارد، بلکه تنها نوعی خودنمایی جوانی است، بنابراین اگر بتوانیم، فضاهای فرهنگی را گسترش دهیم و مردم  به ویژه جوانان را بیشتر با ارزشهای اخلاقی و اسلامی آشنا کنیم، دیگر شاهد گرایشات آنها به این قبیل رفتارهای غلط نخواهیم بود. در این میان سینما می‌تواند پرچمدار حرکت در مبارزه با خرافه‌گرایی باشد.

*اهالی سینما روشنگری کنند

پایان سخن آنکه از نظرات سینماگران هم می‌شود فهمید سینما به عنوان ابزاری است که می بایست مردم را نسبت به بسیاری از خرافه ها آشنا کند. برای همین مهمترین اقدام هم ابتدا از طرف مسئولان شکل می گیرد که با سیاست گذاری های کوتاه مدت و بلند مدت خود، فضایی را فراهم آورد تا اهالی سینما از فیلمنامه نویس گرفته تا کارگردان و تهیه کننده وظیفه خود را در حوزه روشنگری مردم انجام دهند.